قسمت اول مدرسه فوتبال: بررسی یکی از ابزار های جدید آنالیز به نام ایکس جی

داشتم پادکست گوش میدادم که به یکی از بخش های جذاب اون یعنی مدرسه فوتبال رسیدم. و این قسمت اینجوری برنامه ریزی شده که قراره آنالیز ها، ترکیب ها و تحلیل های خیلی تخصصی تیم های باشگاهی رو توی این قسمت بررسی کنند. تیم حرفه ای پادکست به حدی تو کارش تخصص و مهارت داره که واقعا ثانیه به ثانیه پادکست کات بک رو نمیشه از دست داد. در قسمت اول پادکست کات بک قراره درباره ابزار جدید آنالیز به نام ایکس جی که در حقیقت مخفف کلمه Expected goals اهداف مورد انتظار یا گل های مورد انتظار است،

اما این ابزار در تحلیل و بررسی تخصصی فوتبال به معنی “گل هایی که انتظارشو می کشیم” است. اما نکته ای که باید بدونید اینکه یه فرقی بین موقعیت های گل و ایکس جی وجود دارد. اما این تفاوت در چست؟

تفاوت موقعیت گل و ایکس جی در چیست؟

تفاوت موقعیت گل و ایکس جی به این صورته که امکان داره یه تیم در حین بازی یا حتی در طول نود دقیقه صفر موقعیت گل داشته باشه اما ایکس جی اصلا یه حرف دیگه ای میزنه، اگه بخوام دقیق تر بررسی کنم در واقع ایکس جی یه نرم افزار کامپیوتری که افراد متخصص این حوزه بازی های رو به صورت تخصصی از طریق کامپیوترهای پیشرفته تحلیل می کنن، و مقیاس های اندازه گیری اون ها کاملا متفاوت تر از ابزار های آنالیزی دیگس.

مثلا فاصله توپ از دروازه در این آنالیز یک مقیاس اندازه گیری محسوب میشه. توپ داره به سمت راست دروازه حرکت میکنه در عین حال پای دروازه بان روی تکیه گاه چپشه یا راسته، چه تعداد دفاع توی محوطه جریمه هست ، تعداد بازیکن خودی توی این قسمت وجود داره، یا اصلا دقیقه بازی داره چجوری پیش میره، بازیکنی که پشت توپ هست داره نوک پا میزنه یا بغل پا میزنه، نحوه ضربه زدن به توپ و … همگی جزو مقیاس های اندازه گیری هست که ابزار ایکس جی در تحلیل و آنالیز فوتبال انجام میده. بعد از اینکه تمامی مقیاس های مورد نظرشو بررسی کرد در نتیجه شروع به نمره دادن میکنه. البته اینم اضافه کنم که نوع میزان نمره دهی این ابزار از صفر تا یک محاسبه میشه.

محاسبه ایکس جی چگونه است؟

برای مثال دروازه خالی 98 درصده پس اگه یه توپ بخواد گل بشه احتمالش خیلی زیاده. حالا بیایم یه شوت از راه دور رو در نظر بگیریم، خب مسلما احتمال گل شدنش دو دهم یا سه دهم بیشتر نمیشه، چون فاصله توپ تا دروازه زیاده. حالا فرض کنیم که توپ تبدیل به گل بشه در این صورت این درصد به طور خودکار تبدیل به یک میشه. یعنی اون دو دهم درصد تبدیل به یک شده و یعنی توپ گل شده است.

بخاطر همینه که در طول بازی امکان داره که صفر موقعیت شوت برای هر دو تا تیم هست ولی ابزار تحلیلی ایکس جی میگه توی بهترین حالت ممکن باید دو نیم تا گل میزدی، ولی اون چیزی که ما داریم توی بازی میبینیم واقعای اینطوری نیستش، چون امکان داره صد تا موقعیت یک دهمی باهم جمع شده باشه بعد توی این شرایط بهت میگه که باید ده تا گل میزدی، با این تفاسیر این ابزار باعث میشه آنالیز ها دقیق تر بشه.

ابزار ایکس جی ابتدا توسط چه کسی ساخته شد؟

ساخت این ابزار اول توسط دو تا برادر انجام شده، زمانی که داشتن فوتبال جام جهانی 2002 رو باهم نگاه می کنن و یکشون میگه که من موقعیت گل زیادی توی این بازی دیدم ولی اون یکی اصلا نظر موافقی نداشته و مخالفت کرده و مدعی بوده که بجز گل های زده شده موقعیت گل زیادی ندیده. البته از نظر عموم این حرف کاملا درست بود چون در جام جهانی 2002 موقعیت گل زیادی وجود نداشت. بعد از این بحثی که بین دو برادر صورت گرفت تصمیم گرفتن برنامه ای بزارن که بفهمن موقعیت گل یعنی چی، در واقع فرق بین موقعیت گل و ایکس جی اینجا معلوم میشه که ایکس جی خیلی دقیق تر بررسی می کنه.

مثلا در بازی بارسلونا و سل تیک بود که بارسلونا مالکیت توپش خیلی بالا بود ولی در نهایت بازی رو باخت. یا مثلا  تو بازی بین منچستر و وولسفبورگ که چند وقت پیش برگزار شد، و گلی که ولفسبورگ به منچستر زد باعث برد این تیم شد، ایکس جی تقریبا پنج دهم بود ولی وقتی تبدیل به گل شد ایکس جی به یک تبدیل شد.

نتیجه گیری:

توی ایکس جی به این معنی نیست که اگه مالکیت توپ با شما باشه یا شوت رو به دروازه خیلی بالا بود به معنی برد مسابقه نیست. چونکه عوامل دیگه ای هم توی این موضوع دخیل هستش که شاید بینده آماتور یا نرمال و یا کسی که پای تلویزیون نشسته و داره بازی رو نگاه میکنه خیلی بهش توجه نکنه، ولی خب خوشبختانه یه معیار جدید که توی فوتبال به اون اضافه شده، و خیلی از مربی ها روی اون مانور میدن و در آینده خیلی برامون کاربرد داره.

خلاصه اینکه هرچقدر ایکس جی بالاتر باشه امکان گل زدنت هست ولی وقتی دسترسی به مالکیت داری انالیز هایی هست که تازه وارد ایران اومده، مثل تعداد پاس، درصد مالکیت الزاما باعث نمیشه تو گل بزنی یا بازی رو ببری ولی ایکس جی درصد بردت رو بیشتر میکنه.