قسمت پنجم مدرسه فوتبال: بررسی پلن third man run و یا فرار نفر سوم

در قسمت پنجم مدرسه فوتبال این هفته پادکست کات بک می خواهیم درباره پلن third man run یا نقشه ای برای طراحی حمله و ضربه زدن به تیم هایی که دفاع و هافبک های قوی و خط دفاعی اگرسیوی دارند، صحبت کنیم. در واقع این پلن از فوتسال گرفته شده (همانند روش پرس و کانتر پرس که در مدرسه فوتبال چهارم به آن پرداختیم) ولی در فوتبال مربی ها به صورت پیشرفته تری از آن استفاده می کنند.

اگه نگاه عمیقی کنیم متوجه میشیم که اول فوتبال شکل گرفته و بعد فوتسال اومده روش ها و تاکتیک ها رو به صورت کاملا فنی تکمیل کرده. اما این پلنی که امروز قراره دربارش حرف بزنیم، یکی از کامل ترین نمونه هایی است که در سال های اخیر توسط باشگاه آژاکس، در فصل گذشته لیگ قهرمانان در بازی هایش مقابل یوونتوس، ارائه شد. در این فصل آژاکس بازی اول رو یک-یک مساوی و بازی بعد رو دو-یک از یوونتوس ببره. اسم این تاکتیک فرار نفر سوم یا third man run است.

تاکتیک فرار نفر سوم یا third man run چجوری وارد فوتسال شده؟

توی فوتسال بازیکنی که ما به صورت عامیانه بهش میگیم عقب‌گیر، سرجاش وایمیسته و دو نفر از بازیکنان تیم که توانایی حمل توپ و پاسکاری توی فضای بسته و محدود رو دارند، توپ رو به کناره زمین توی وسط میدون میبرند و سعی می کنند از طریق پاسکاری توی اون فضا، بازیکنان تیم مقابل رو به سمت خودشون بکشونند؛ و از قصد و خودخواسته می خوان که فضا رو برای خودشون تنگ تر کنند.

به صورتی که توی یک قفس یا یک فضای بسته توسط بازیکنای حریف محاصره بشن، خب در این لحظه سعی میکنند که یک پاس رو به عقب به عقب‌گیر بدن و نفر سوم توی فضایی که خالی شده فرار میکنه و از عقب‌گیر توپ رو میگیره و ایجاد خطر می کنه؛ به همین دلیل به این نقشه فرار نفر سوم یا third man run می گویند، چون اون نفر سوم هست که توی فوتسال فرار می کنه. اما در حال حاضر این تاکتیک تکمیل شده و حالا وارد فوتبال شده و با همین اسم ازش استفاده می کنند.

پلن فرار نفر سوم رو چجوری میشه توی فوتبال اجرا کرد؟

بخاطر اینکه بازیکنان توی فوتبال بیشترن پس ممکن افراد زیادی توی موقعیت فرار قرار بگیرند. پس چند نفر همزمان پلن third man run رو انجام میدن. اما متاسفانه در فوتسال عملا همون یک نفر میتونه فرار کنه. اگر توی بازی آژاکس و یوونتوس دقت کنید، فول بک و وینگ یه سمت فرار می کردند. مثلا داوید نرس به همراه دفاع پشتیش و یا از اون سمت حکیم زیاش با فول بک پشت سرش فرار می کردند.

third man run به چه فاکتور هایی نیاز داره؟

تیم برای اجرای پلن فرار نفر سوم نیاز داره یکی از فلسفه های زیر رو به خوبی درک کنه. فلسفه تیکی تاکا یا فلسفه توتال فوتبال. در سال های اخیر دو تیم آژاکس و منچسترسیتی بودند که این روش به صورت خیلی زیبا اجرا کردند. تیم آژاکس با سرمربی گری تنهاخ، یک توتال فوتبال مدرن رو به نمایش گذاشتن و منچستر سیتی در بازی لیورپول نیز از توتال فوتبال استفاده کردند. علاوه بر این، منچستر سیتی داره تیکی تاکای کامل شده گواردیولارو به اجرا درمیاره. یعنی این سبک توانایی لازم داره که شما بتونید پاس های کوتاه بدید و در فضای بسته حفظ توپ کنید که در نهایت بتونید فوتبال مالکانه ارائه بدید.

این که تیم مقابل شما بتونه این پلن رو پیاده کنه به این معنی است که تیم بسیار قوی است که ممکن تاکتیک ها و برنامه های دیگه هم برای حمله داشته باشه و زمانی که بازی گره میخوره از این تاکتیک استفاده کنه. در حقیقت تیمی که بتونه این پلن رو اجرا کنه بدون شک پلن های دیگه هم به راحتی می تونه به اجرا بزاره.

چجوری میشه از این پلن جلوگیری کرد؟

این تاکتیک جزو آن دسته از پلن هایی که تو نمی تونی از اول بازی، اونو پیش بینی کنی که حریفت میخواد این کارو بکنه یا نه؟ همچنین کمتر تیم هایی هم هستند که توانایی اجرای این پلن رو دارند. این نکته رو در نظر داشته باشید که شما اول باید بازیکنان فهیمی داشته باشی که بتونن در لحظه مربی شدن رو تجربه کنند و تو از کنار زمین بتونی حرفت رو بهش منتقل و شرح وظایف رو عوض کنی.

به این معنی که هافبک دفاعی تو دیگه نباید وظیفه پرس رو برعهده داشته باشه، باید پشت سر مدافعان رو پوشش بده که بر روی یک سمت شیفت می کنند؛ یا اینکه یکی از دفاع وسط ها یا فول بک ها حتما باید این موضوع رو بفهمند که این تله است و وقتی بهشون میگی تحت تاثیر بازی قرار نگیرند و شیفت پیدا کنند. دقیقا اون کاری که مورینیو با اینتر در مقابل بارسلونا کرد.

اما مورینیو چکار کرد؟

مورینیو بعد از بازی با بارسلونا توی مصاحبه ای به طور خلاصه درباره تاکتیکش اینطوری توضیح داد:

مثلا ما زمین رو به بیست مربع تقسیم کرده بودیم، سه تا هافبک من که تیاگوموتا، کامبیوسا و دژان استانکوویج هر کدوم میدونستند که چجوری در لحظه آنالیز کنند و موقعیت خودشون رو تغییر بدن. مثلا کامبیوسا باید از مربع 13 تا مربع 15 مسیر رو دنبال کنه، اگر توی مربع 15 مسی داشت میرفت سمت مربع 16، و در این شرایط کامبیوسا با وجود اینکه می تونه بره توی مربع 16 و توپ رو بزنه، باید مسی رو ول کنه و در این شرایط دژان مسئول کاور مسی میشه تا یک مربع مشخص؛ و اگر باز به مربع مشخص رسید و باز هم دژان می تونست که توپ رو بزنه باید مسی رو ول کنه تا تیاگو موتا اونو پوشش بده، و دژان باید بره توی مربع مشخص دیگه وایسه و در این شرایط وظیفه ساپورت کردن هافبک ها و دفاع وسط ها رو داره.

پس یه بازیکن حرفه ای باید به قدری فهم تاکتیکی داشته باشه که بتونه در طول 90 دقیقه تحلیل کنه که الان کجاست و چکاری باید انجام بده. با وجود این شرایط جلوگیری از این تاکتیک بسیار سخت میشه.

نتیجه گیری

جدیدا میگن مربی خوب کسی که بتونه آنالیز لحظه ای انجام بده. اما باید توجه داشته باشید که آنالیز لحظه ای فقط برای مربی نیست بلکه برای بازیکن هم هست. یعنی در وسط بازی و تحت شرایط به وجود اومده هم مربی و هم بازیکن باید بتونه به صورت لحظه ای آنالیز کنه و بازی رو به دست بگیره.

همانطور که می دونید یوونتوس یکی از بهترین تیم های فصل گذشته بود که نتونست آژاکس رو مهار کنه و حتی در یکی از بازی هاش شانس آورد که بیشتر گل نخورد. دلیلش هم استفاده از پلن  third man run و یا فرار نفر سوم بود که آژاکس به خوبی اونو پیاده کرد. اما بخاطر اینکه در بازی لیورپول و منچسترسیتی از این روش استفاده می کنیم خواستیم که در قسمت پنجم مدرسه فوتبال پادکست کات بک به صورت مفصل درباره این تاکتیک صحبت کنیم.