قسمت دوم مدرسه فوتبال: تعریف آنالیز و انواع آن

قسمت اول مدرسه فوتبال خوشبختانه با بازخورد خیلی خوبی رو برو شد و به همین خاطر تصمیم گرفته شده که در همه پادکست های کات بک از این به بعد مدرسه فوتبال رو به صورت خیلی تخصصی تر و بنیادی تر بررسی کنیم. در قسمت دوم پادکست کات بک بخش قصد داریم به آنالیز جدیدی به نام ایکس ای بپردازیم. اما قبلش اینم بگم که ایکس ای در حقیقت همان ایکس جی است که در قسمت اول کات بک به صورت کاملا مفصل درباره آن حرف زدیم، اما قبل از اینکه بریم سراغ بحث امروز بهتره بگم که ابزار ایکس ای دقیقا مشابه ابزار ایکس جی عمل میکنه. اگه مفهوم این جمله خیلی براتون واضح نیست، بهتره با من همراه باشید تا هم این ابزار رو بررسی کنیم و هم تعریف آنالیز و انواع آن را به صورت کامل براتون توضیح بدیم.

ابزار ایکس ای چیست؟

ایکس ای ابزار آنالیز پاس گل و مخفف کلمه Expected assist یا پاس گل است ولی در مقابل ابزار ایکس جی و مخفف کلمه Expected goals بوده که هیچ فرقی هم باهم ندارند و فقط تنها فرقش اینه که ایکس ای پاس گل رو آنالیز می کنه. نوع بررسی و نحوه آنالیز کردن این ابزار دقیقا مشابه ایکس جی هست که در قسمت اول مدرسه فوتبال کاملا به صورت تخصصی به این ابزار پرداختیم. پس بجای اینکه توضیح اضافه بدیم و سرتون درد بیاریم بریم ببینیم اصلا تعریف آنالیز چیست و چند نوع آنالیز داریم. فک می کنم اینطوری بهتره باشه، چون هر بحث تخصصی که در مدرسه فوتبال انجام بدیم راحت تر می تونید درکش کنید.

تعریف آنالیز و انواع آن

در فوتبال آنالیز به دو دسته تقسیم میشه؛ کمی و کیفی. برای اینکه درک بهتری از این موضوع داشته باشید این دو آنالیز رو به صورت مثال براتون توضیح میدم. آنالیز کمی همون ایکس جی هست که براتون مفصل توضیح دادم، به زبان ساده تر آنالیز کمی همون چیزایی که توی بازی میبینیم، مثل آمار بازی، میزان مالکیت، نبرد های هوایی، تعداد دفع های که یکی از بازیکنان انجام میده، سیو های یکی از دروازه بان ها و … در واقع میشه گفت حالت آماری وعددی داره.

آنالیز کمی

این آنالیز مثل همه آنالیز های دیگه نقاط ضعف و قوت هم داره. یکی از نقاط ضعفی که در آن وجود داره اینه که متاسفانه همبستگی باهم ندارند؛ یعنی شما تو بازی اگه میزان مالکیتت بالا باشه قول بهت نمیدیم که بازی خوبی داشته باشی این همون ایکس جی هست که گفتیم، یا مثلا حتی تعداد نبرد های یک در مقابل یک به این معنی نمیشه که بازی رو برده باشی.

اما در نقاط قوتش می تونی روی آنالیز تیم مقابلت کار کنی. مثلا پاس سالم دروازه بان حریفت چند درصده، دفاع حریفت بعد از اینکه فشار روش میزاری چی می تونه باشه؟ چه انتخابی می کنه میزنه زیر توپ یا بازی سازی می کنه، توپ داره توی کدوم نقطه زمین بیشتر میچرخه. این درواقع بیشتر مال تیم مقابله تا تیم خودت و زیاد روی تیم خودت نمی تونی این طوری سرمایه گذاری کنی. ولی ممکن در بعضی از شرایط روی تیم خودت هم تاثیر خوبی داشته باشه.

مثلا اینکه تو میخوایی یه بازیکن رو بشناسی اینکه چه خصوصیتی داره توی زمین پیاده میکنه و نکات بارزش چیه؛ می تونی یکی از بازیکنان هافبکت رو در نظر بگیری و ببینی این فرد تهاجمی بیشتر یا پاس خیلی خوب میده یا پاس خیلی بلند خوب میده، از همین طریق می تونی بفهمی که کدوم بازیکن مناسب دفاع و کدوم بازیکن مناسب هافبک دفاعی یا هافبک چپه یا هافبک راسته، این المان ها از لحاظ آماری خیلی برای مربی کاربرد داره، ترکیب و چینش مورد نظرشو می تونه از همین طریق انجام بده.

آنالیز کیفی

اما آنالیز کیفی بحث متفاوتی داره. این آنالیز بیشتر درگیر با بطن فوتبال است. آنالیز کیفی به دو تا بخش تقسیم میشه، گروهی و تیمی. برای بخش گروهی فرض کنید یکی از بازیکنان بخش دفاع تیم شما توپ رو دستش داره و بازیکن مهاجم تیم حریف داره روش فشار میاره سپس بازیکن مجبوره دو تا انتخاب کنه؛ توپ رو برگردونه به دروازه بان یا اگه از سمت راست بهش فشار میاد توپ رو به سمت دفاع چپ بده و شما باید فشار رو بیشتری به سمت دفاع چپ بدی، این مسئله میشه آنالیز کیفی گروهی.

نکته مهمی که وجود داره اینکه در آنالیز کیفی روی مسئله تحلیل ذهنی بازیکنان میره که این بخش خیلی برام جذاب تره چون بحث روانشناسی هم روش تاثیر داره.

خب ما الان آنالیز رو مطرح کردیم و شاید خیلی از کسایی که فوتبال رو میبینن آنالیز رو در سطح ابتدایی و اولیه میشناسن فک میکنن فلان مربی فلان بازیکن رو بازی نمیده چون باهاش حال نمیکنه یا اینکه میگن این بازیکن چقدر خوبه چرا بازیش نمیدی، شاید این نکته الان اینجا به کارمون میاد که این مسئله و روش مربی شاید بستگی به کیفیت کمی و کیفی بازیکنان داره یعنی اینکه مربی به خوبی هر بازیکن رو آنالیز کمی و کیفی کرده و به این نتیجه رسیده که

کدومشون وظایفشون رو چطور انجام میدن و با کدوم بازیکن هماهنگ تره. اما نکته جالبی که برامون جالبه بخش نیمه کیفی هست. شما یه صحنه رو در نظر بگیرید که تیمتون داره ضد حمله رو میزنه و تیم آنالیزورتون قبلا تمام اون امکانات و شرایطی که تیم قراره ضد حمله بزنه رو بررسی کرده یعنی امکان داره توپ را بازیکن حریف لو داده، امکان داره شوت زده باشه ولی دروازه بانتون دور کرده، دروازه بان توپ رو گرفته باشه و سریعا پخشش کرده یا حتی شوت زده و خورده به تیرک اینا همه بخش هایی که آنالیز های نیمه کیفی دارن بررسی می کنن.

نتیجه گیری

اگه بخواییم یه جمع بندی کنیم درباره کمی و کیفی صحبت کردیم اما در ادامه قراره بیشتر راجبش حرف بزنیم حتی بررسی می کنیم که هر تیم و بازیکنان چه آنالیز کمی و کیفی دارند، ترکیب ها چجورین، چهار چهار دو، چهار چهار سه چجوریه و … به همه این ترکیب ها می رسیم.

اما در انتها اینجوریه که تیمی موفق میشه که بتونه همزمان از آنالیز کمی و کیفی استفاده کنه. اما واقعا خیلی کار سختیه چون باید از نظر روانشناسی، جایگیری بازیکنان و همه بازیکنان رو تا حدی آنالیز کمی کرده باشی و آن ها به یه بلوغی رسیده باشند که بگن من مناسب پاس دادن هستم یا می تونم تنه بدنی ها رو بزنم و … .